Rośliny z Drawieńskiego Parku Narodowego w Leśnym Banku Genów w Kostrzycy.

Zadaniem Leśnego Banku Genów z Kostrzycy jest gromadzenie oraz długotrwałe przechowywanie zasobów genowych (nasiona, fragmenty tkanek) roślin chronionych i zagrożonych, ważnych dla ochrony przyrody, pochodzących m.in. z parków narodowych, rezerwatów, obszarów Natura 2000.

Dlaczego ważne jest gromadzenie i magazynowanie zasobów genowych?

Zasoby takie służą np. celom naukowym. Dzięki zgromadzonym fragmentom roślin, można zbadać zróżnicowanie genetyczne populacji danego gatunku w różnych rejonach Polski.

Zgromadzony materiał genetyczny można również wykorzystać w celu odtworzenia gatunku, który kiedyś występował na danym obszarze. W leśnictwie natomiast, nasiona pobrane z dorodnych i zdrowych drzew, służą hodowli doborowych drzewostanów.

Pracownicy Banku Genów z Kostrzycy odwiedzili niedawno Drawieński Park Narodowy. Byli zainteresowani roślinami chronionymi: chamedafne północną i zimoziołem północnym.

Chamedafne należy do największych osobliwości florystycznych DPN. Stanowisko chamedafne na jednym z torfowisk w Drawieńskim Parku Narodowym jest najdalej na zachód wysuniętym punktem całego jej zasięgu, a populacja - jedną z dziesięciu w Polsce.

Chamedafne podlega ścisłej ochronie gatunkowej, a jej stanowiska - o ile nie znajdują się w parkach narodowych - są zwykle obejmowane ochroną rezerwatową. Roślina znajduje się na liście gatunków chronionych ściśle, na Polskiej Czerwonej Liście Roślin (red. R. Kaźmierczakowa 2016 r.) figuruje jako skrajnie zagrożony, na Czerwonej Liście Pomorza Zachodniego (W. Żukowski i B. Jackowiak 1995 r.) sklasyfikowana jest jako gatunek wymierający.

Fot. Kwitnąca chamedafne na jednym w torfowisk w DPN (marzec 2021 r.)

Zimoziół północny jest coraz rzadszy, bo ubywa jego siedlisk - starych sosnowych lasów. W Drawieńskim Parku Narodowym występuje w dwóch lokalizacjach.

W wielu krajach objęty jest ochroną prawną – w tym także w Polsce, gdzie jest gatunkiem objętym ochroną częściową. Umieszczono go ponadto na Polskiej Czerwonej Liście (Kaźmierczakowa i in. 2016) w kategorii - narażony (UV). Podobny status posiada na Regionalnej Czerwonej Liście Pomorza Zachodniego (W. Żukowski i B. Jackowiak 1995 r.).

Fot. Zimoziół z DPN

Fot. Zimoziół pięknie kwitnie (lipiec 2021 r.)

W przypadku obu gatunków zostały pobrane blaszki liściowe, fragment pędu oraz torebki z nasionami.

Fot. Pracownicy Banku Genów pobierają liście zimozioła.

Fot. Analiza torebek nasiennych zimozioła pod katem zawartości nasion.

Fot. Wioleta Kalata. Torebki nasienne zimozioła z DPN po prześwietleniu aparatem Rentgena. Źródło: Leśny Bank Genów Kostrzyca.

Fot. Pobranie pędu chamedafne i umieszczenie go w specjalnej kratce, która gwarantuje bezpieczny transport i zabezpiecza przed wyschnięciem.

Fot. Wypełniona nasionami torebka nasienna chamedafane północnej.

Drawieński Park Narodowy planuje umieścić w Banku Genów również storczyka - lipiennika Loesela. W Puszczy Drawskiej znany jest z obecności tylko na jednym stanowisku – nad Jeziorem Ostrowieckim w Drawieńskim Parku Narodowym. Na Czerwonej Liście Roślin (red. R. Kaźmierczakowa 2016 r.) posiada status narażonego (VU). Dodatkowo, jego ochrona jest wymagana zobowiązaniami międzynarodowymi – Konwencją Berneńską oraz dyrektywą siedliskową UE.